Futbolda hakem hatalarını azaltmak amacıyla teknolojiden yararlanmayı amaçlayan bu uygulama ilk olarak 2018 FİFA Dünya Kupası’yla hayatımıza girdi. Hemen sonrasında başlayan 2018/19 sezonu ile de Türkiye’de Süper Lig’de kullanılmaya başlandı. Büyük umutlarla ligimize getirilen Video Yardımcı Hakem uygulaması 3 sezonda bu amaca hizmet edebildi mi, gelin bakalım.

TÜRK FUTBOLUNDA VİDEO YARDIMCI HAKEM

Çok büyük umutlar ile 2018/19 sezonunun başından itibaren ligimizde kullanılmaya başlanan VAR sistemi ne yazık ki hiçbir takım taraftarını memnun edecek yeterlilikte değil. Bahsettiğimiz yeterlilik teknolojik açıdan değil elbette, zaten TFF başkanı Nihat Özdemir de teknolojik ve sistemsel açıdan Avrupa’daki en yeterli VAR sisteminin ülkemizde olduğunu dile getirmişti. Fakat pratik açıdan VAR sistemi ne kadar yeterli, büyük tartışma konusu. Hakem hatalarını azaltmak için başvurulan VAR sisteminin daha çok hakem konuşulmasına ve hakem hatalarında gözle görülür artışa sebep olduğunu söylersek herhalde hiçbir Türk futbolsever buna karşı çıkmaz.

Yıllar geçtikçe oturmasını beklediğimiz sistemin aksine daha çok tartışmalara sebebiyet vermesi, VAR sistemi ve hakemler hakkında kafalarda bir soru işareti olmasına yol açıyor. Özellikle 2019/20 sezonunda VAR kararlarının yarattığı karmaşa o sezon sonunda Merkez Hakem Kurulu’nu işinden etse bile yerine gelen yeni kurul da bu karmaşadan ve VAR’dan kaynaklı eleştirilerden kurtulamadı. Üstelik ülkemizdeki bu tartışma sadece bir veya iki takımı ilgilendirir nitelikte de değil. Zira her hafta farklı bir takım hakem hataları ve VAR sisteminden dili yanmış bir şekilde açıklamalarda bulunuyor, sistemi eleştiriyor. Bu da taraftarlar ve özellikle de futbolcular arasında “Ne kadar oynarsak oynayalım şampiyonu hakemler ve VAR sistemi belirliyor.” algısı oluşturarak futbol kalitesini ve seyir zevkini azaltıyor.

YABANCI ÜLKELERDE DURUM NE?

Türkiye Ligi’nde VAR’ın ve hakemlerin eleştiri odağı olduğunu, göze girmeyi başaramadığını söyledik. Peki, Avrupa’nın önde gelen liglerinde durum ne, buna bakalım. Avrupa’nın en kaliteli ligi olarak gösterilen İngiltere Premier Ligi’nde VAR oldukça faydalı kullanılıyor. Maçın kaderine etki edilecek hakem hataları varsa oyun durduğunda VAR hakemi, maçın orta hakemini ve futbolcuları bekletiyor, eğer kendisinin verebileceği tartışmaya kapalı bir karar ise kararı kendisi veriyor. Tartışma yaratabilecek durumlarda orta hakemi monitör başına davet ederek kararı ona bırakıyor. VAR kullanıldığından beri hakemler o kadar az monitör başına davet edildi ki İngiliz basınının önde gelen gazetelerinden birisi bu durumu mizahi bir şekilde göstermek için VAR monitörlerini satılığa çıkardığını duyurmuştu.

Yine Fransa, Almanya ve İtalya liglerinde de İngiltere’deki kadar kusursuz işlemese de oyunun akışına fazla müdahale etmeden doğru kararlar verilebiliyor. Bir diğer büyük lig olan İspanya Ligi LA Liga’da ise taraftarlar bizdeki kadar olmasa da VAR’dan kısmen rahatsız, daha verimli kullanılabileceğini düşünüyorlar. UEFA’nın en prestijli ligleri UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi’nde de VAR sistemi bugüne kadar büyük tartışmalara sebebiyet verecek hatalar silsilesi yaratmadı. Yani dünya futboluna genel olarak iyi gelen VAR sistemi ülkemizde henüz oturmadı. Biz de futbolseverler olarak en kısa zamanda oturmasını ve daha fazla tartışma yaratmamasını diliyoruz.